Bể tự hoại là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bể phốt

Bể tự hoại (bể phốt) là một trong những hạng mục quan trọng nhất của hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt trong gia đình. Việc hiểu đúng về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách sử dụng giúp bạn duy trì hệ thống thoát nước ổn định, tránh tắc nghẽn, trào ngược hay mùi khó chịu. Cùng tìm hiểu chi tiết với INAX trong bài biết dưới đây nhé!

TÌM ĐẠI LÝ INAX GẦN BẠN

Bể tự hoại là gì?

Bể tự hoại (còn gọi là bể phốt, hầm cầu) là hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại chỗ để xử lý sơ bộ nước thải từ nhà vệ sinh, phổ biến ở những nơi không có hệ thống thoát nước công cộng. Chức năng chính của bể phốt là thu gom và phân hủy chất thải hữu cơ như phân, nước tiểu, thức ăn thừa và các chất thải khác bằng hoạt động của vi sinh vật. Quá trình này giúp chuyển hóa chất thải thành dạng lỏng, khí và cặn lắng trước khi thải ra môi trường.

Bể phốt thường được xây bằng bê tông, gạch hoặc làm bằng nhựa/composite tùy theo nhu cầu sử dụng.

Bể phốt là hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại chỗ để xử lý sơ bộ nước thải từ nhà vệ sinh (Nguồn: Internet)

Các bộ phận của hệ thống bể phốt

Hệ thống bể tự hoại giúp thu thập, xử lý và phân hủy nước thải từ một ngôi nhà. Mỗi bộ phận trong hệ thống đều có vai trò riêng, phối hợp nhịp nhàng để đảm bảo nước thải được xử lý an toàn trước khi thấm vào đất. Các bộ phận chính của hệ thống bể phốt bao gồm:

Đường cống

Tất cả hệ thống ống nước trong nhà dẫn nước thải đến đường cống chính. Đường cống này sẽ chuyển toàn bộ nước thải từ nhà đến bể tự hoại, là bước đầu tiên trong quá trình xử lý.

Bể tự hoại

Bể tự hoại là nơi tiếp nhận nước thải từ đường cống. Trong bể, chất thải rắn sẽ lắng xuống đáy tạo thành bùn, còn chất lỏng sẽ chảy ra cống thoát nước. Vi khuẩn tự nhiên trong bể sẽ phân hủy bùn rắn, giúp giảm thiểu mùi hôi và chuẩn bị nước thải để thấm xuống đất.

Cống thoát nước

Cống thoát nước hay còn gọi là trường lọc, nhận nước thải lỏng từ bể tự hoại và phân tán đều vào đất. Hệ thống cống thoát nước thường bao gồm các đường ống kết hợp với lớp sỏi dưới lòng đất, được bố trí nghiêng để nước thải chảy tự nhiên. Thiết kế này đảm bảo nước thải không tràn ra bề mặt sân và tránh tắc nghẽn.

Hộp phân phối

Hộp phân phối là một khối lập phương làm bằng bê tông hoặc nhựa, dùng để điều phối nước thải từ bể tự hoại tới các đường cống thoát nước khác nhau. Hộp phân phối được đặt thấp hơn bể tự hoại, sử dụng trọng lực để dẫn nước thải vào từng phần của trường lọc, giúp phân bố nước thải đồng đều và hiệu quả.

Đất

Đất là bước xử lý cuối cùng trong hệ thống tự hoại. Khi nước thải thấm xuống đất, các vi khuẩn, vi rút và chất dinh dưỡng trong nước thải sẽ được loại bỏ. Đất mùn với cấu trúc hạt đa dạng là lý tưởng cho việc xử lý nước thải vì chúng hạn chế tắc nghẽn và thoát nước tốt. Ngược lại, đất sét hoặc phù sa dễ hấp thụ nước nhưng lại dễ bị tắc, không phù hợp cho hệ thống tự hoại.

Một số bộ phận của bể phốt (Nguồn: Internet)

Các loại bể tự hoại

Phân loại theo cấu tạo

• Bể tự hoại truyền thống: Bể tự hoại truyền thống thường được xây bằng gạch hoặc bê tông, thường chỉ có một ngăn chứa chính. Độ bền loại bể này cao nhưng thi công lâu, dễ thấm nếu không trát chống thấm kỹ.
• Bể tự hoại 2 ngăn / 3 ngăn: Bể tự hoại 2 ngăn / 3 ngăn bao gồm nhiều ngăn để phân tách chất rắn và chất lỏng, giúp xử lý nước thải hiệu quả hơn. Đây là kiểu bể phổ biến trong các gia đình Việt Nam, dễ thi công và phù hợp nhiều diện tích đất.
• Bể tự hoại thông minh: Bể tự hoại thông minh được ứng dụng công nghệ vi sinh kết hợp màng lọc, xử lý nước thải hiệu quả cao. Nước sau xử lý có thể tái sử dụng để tưới cây hoặc các mục đích khác tùy model.

Bể tự hoại 3 ngăn phổ biến (Nguồn: Internet)

Phân loại theo chất liệu

• Bể tự hoại bê tông / gạch: Bể truyền thống hoặc bể nhiều ngăn xây dựng từ gạch/bê tông. Ưu điểm của loại bể này là độ bền cao, tuy nhiên lại thi công lâu, có thể thấm nếu chống thấm không tốt.
• Bể tự hoại nhựa / composite: Bể tự hoại nhựa / composite có trọng lượng nhẹ, thi công nhanh, chống thấm tuyệt đối. Phù hợp với nhà phố hoặc các công trình cần lắp đặt nhanh.

Bể tự hoại hoạt động như thế nào?

Bể tự hoại hoạt động dựa trên cơ chế phân tách và phân hủy tự nhiên của chất thải. Nguyên lý hoạt động của bể tự họa gồm 4 giai đoạn chính như sau:

Thu nhận nước thải từ nhà

Toàn bộ nước thải từ các thiết bị vệ sinh, bồn rửa, nhà tắm… được dẫn vào bể tự hoại thông qua hệ thống đường cống. Đây là bước đầu tiên, giúp tập trung nước thải để xử lý tại chỗ.

Phân hủy bằng vi sinh vật

Ngay khi chất thải được đưa vào bể, các vi khuẩn tự nhiên sẽ bắt đầu phân hủy các chất hữu cơ có trong nước thải và bùn. Quá trình này giúp giảm mùi hôi, đồng thời chuyển hóa chất thải thành dạng an toàn hơn, chuẩn bị cho bước phân tách chất rắn và chất lỏng.

Phân tách chất rắn và chất lỏng

Trong bể, các chất rắn nặng sẽ lắng xuống đáy tạo thành bùn, còn chất lỏng nổi trên bề mặt sẽ di chuyển sang phần thoát nước. Các chất thải nhẹ như dầu mỡ có thể nổi lên trên, hình thành lớp bọt. Quá trình phân tách này giúp nước thải lỏng dễ dàng được xử lý tiếp theo.

Thoát nước ra hệ thống lọc

Chất lỏng đã được xử lý sơ bộ sẽ chảy ra cống thoát nước hoặc trường lọc, nơi nước tiếp tục thấm xuống đất. Đất đóng vai trò như bộ lọc tự nhiên, loại bỏ vi khuẩn, vi rút và các chất dinh dưỡng còn sót lại trong nước thải, đảm bảo nước thải ra môi trường an toàn.

Nguyên lý hoạt động của bể tự họa (Nguồn: Internet)

Ưu nhược điểm của bể phốt

Trước khi quyết định xây dựng hoặc sử dụng bể phốt, bạn nên hiểu rõ những ưu điểm và nhược điểm của hệ thống này để vận hành hiệu quả và tránh các vấn đề phát sinh.

Ưu điểm

• Bể phốt giúp xử lý chất thải ngay tại chỗ, từ đó giảm ô nhiễm môi trường xung quanh.
• Chi phí xây dựng bể phốt tương đối thấp so với các hệ thống xử lý hiện đại.
• Việc vận hành đơn giản, ít phải bảo trì thường xuyên.
• Nếu vận hành đúng cách, bể phốt có thể hạn chế tối đa tình trạng tắc toilet.

Nhược điểm

• Hiệu quả xử lý của bể phốt không cao bằng các hệ thống xử lý nước thải hiện đại.
• Bùn thải trong bể cần được hút định kỳ, thường từ 3–5 năm/lần, để đảm bảo hoạt động ổn định.
• Nếu thi công sai kỹ thuật, bể phốt có thể bị thấm nước, phát sinh mùi hôi hoặc gây tắc nghẽn.

Để hoàn thiện không gian sống tinh tế và tối giản của mình, hãy lựa chọn và trang bị những sản phẩm chất lượng cao như bồn cầu 1 khối, bồn cầu 2 khối, bồn cầu thông minh và thiết bị khác từ INAX – thương hiệu thiết bị vệ sinh cao cấp hàng đầu Nhật Bản,… Các sản phẩm này không chỉ đảm bảo an toàn, vệ sinh tối đa mà còn mang lại vẻ đẹp thanh lịch, hiện đại cho căn nhà của bạn.

Lưu ý khi sử dụng bể tự hoại

Để bể tự hoại hoạt động bền bỉ, hiệu quả và tránh tình trạng tắc nghẽn, bạn nên lưu ý các điểm sau:

• Không vứt giấy ướt, băng vệ sinh, tóc, rác thải hoặc các vật thể cứng xuống toilet, vì chúng có thể gây tắc bể.
• Tránh đổ dầu mỡ, keo, hóa chất mạnh hoặc các chất khó phân hủy vào bồn cầu, bởi chúng có thể làm giảm hiệu quả xử lý của bể.
• Sử dụng men vi sinh định kỳ để tăng cường quá trình phân hủy chất thải hữu cơ trong bể.
• Hút bể phốt theo đúng chu kỳ, thường từ 3–5 năm/lần tùy thuộc vào lượng chất thải và số người sử dụng.
• Đảm bảo hệ thống ống thông khí luôn thông thoáng để tránh mùi hôi từ bể tự hoại trào ngược vào nhà.
• Nếu toilet xả nước yếu hoặc có mùi lạ, cần kiểm tra và xử lý sớm để tránh hư hại nặng cho hệ thống.

Bể tự hoại là giải pháp xử lý nước thải tại chỗ hiệu quả, vừa giúp bảo vệ môi trường, vừa giảm tải cho hệ thống thoát nước chung. Hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động cũng như ưu nhược điểm và các lưu ý khi sử dụng sẽ giúp bạn vận hành bể phốt bền bỉ, hạn chế tình trạng tắc nghẽn và mùi hôi. Việc chăm sóc và bảo trì định kỳ đúng cách sẽ đảm bảo hệ thống luôn hoạt động ổn định, mang lại môi trường sống sạch sẽ, an toàn cho gia đình.

Nếu bạn đang có nhu cầu mua sắm các thiết bị vệ sinh cao cấp như bồn cầu, lavabo, sen tắm, bồn tắm,… với đa dạng mẫu mã, chất lượng cao cùng chính sách bảo hành uy tín, hãy liên hệ INAX để được tư vấn và tham khảo sản phẩm trực tiếp:

• Website: INAX
• Hotline: 18006633
• Email: inaxvietnam@lixil.com
• Hệ thống phân phối INAX
• Showroom:
  • Hà Nội: Tầng 1,2 số 46 Bích Câu, Phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
  • Đà Nẵng: Tầng 1,2 số 189 Điện Biên Phủ, Phường Thanh Khê, TP. Đà Nẵng
  • Hồ Chí Minh: 218bis Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Xuân Hòa, TP.HCM